ฟาโรห์แฮตเชปซุต ฟาโรห์หญิงแห่งอารยธรรมลุ่มแม่น้ำไนล์
ราว ๆ เมื่อ 3500 ปีก่อนที่อียิปต์กษัตริย์ฟาโรห์ผู้สูงศักดิ์ได้ตกเป็นเหยื่อการประทุษร้าย แต่ไม่ใช่การทำร้ายร่างกายหรือปลงพระชนม์ แต่มันคือการดูหมิ่น บิดเบือนประวัติศาสตร์ และต้องการลบฟาโรห์องค์นั้นออกไปจากความทรงจำของคนรุ่นหลัง มีคนพยยามทำลายอนุสาวรีย์โดยใช้สิ่วลบพระนามและภาพฟาโรห์ออกจากหน้าประวัติศาสตร์ ฟาโรห์องค์นี้เป็นผู้ใดกันและสาเหตุคืออะไรแน่?
ความเหลื่อมล้ำทางเพศในยุคอียิปต์โบราณ
ไม่ใช่ใครอื่น แต่คือ ฟาโรห์แฮตเชปซุต ฟาโรห์หญิงแห่งอารยธรรมลุ่มแม่น้ำไนล์ ตามปกติแล้ว ผู้หญิงไม่ควรได้เป็นฟาโรห์ แม้กฎหมายอนุญาตให้ผู้หญิงเป็นกษัตริย์ได้ แต่มันขัดกับความเชื่อสำคัญบางข้อของอียิปต์โบราณ
ความเชื่อเรื่องเทพเจ้าอียิปต์โบราณ ที่มีอยู่ทุกชนชั้นในอียิปต์
คนอียิปต์เชื่อว่า ฟาโรห์ถือว่าเป็นร่างทรงของฮอรัส (Horus) ซึ่งเป็นเพศชายเท่านั้น และการมีฟาโรห์หญิงถือเป็นการฝ่าฝืนธรรมเนียมการปกครองโดยมีชายเป็นใหญ่ แฮตเชปซุตพยายามปรับตัวให้เข้ากับความเชื่อที่โยงระเบียบและระบบสืบทอดผู้ปกครอง ทางชื่อตำแน่งทรงใช้พระนาม มาอัทคาเร่ห์ (Maatkare )บางครั้งทรงเรียกตัวเองว่า แฮตเชปซุต ใช้คำลงท้ายแบบชื่อผู้ชาย แต่บางคนก็ยังไม่ยอมรับอย่างสนิทใจ คนที่ประสงค์จะลบภาพแฮตเชปซุต อาจทำให้โลกลืมพระนางและอียิปต์จะได้กลับมาสมดุลอีกครั้ง
นอกจากนี้ แฮตเชปซุตยังไม่ใช่ผู้สืบทอดบัลลังก์อย่างชอบธรรม แต่เป็นผู้สำเร็จราชการแทน ตามธรรมเนียมตำแหน่งกษัตริย์อียิปต์สืบทอดจากพ่อสู่ลูกจากธัทโมเซ (Thutmose) ที่ 1 ไปสู่พระโอรสองค์ที่ 2 สวามีของแฮทเชปซุตและควรสืบทอดต่อโดยโอรสคือธัทโมเซที่ 3 แต่ยังทรงพระเยาว์เมื่อพระบิดาสวรรคต แฮทเชปซุตในฐานะมเหสีของฟาโรห์ที่สิ้นพระชนม์ก็เข้ามาช่วยเป็นผู้สำเร็จราชการแทน แต่สุดท้ายกลับร่วมปกครองเต็มที่ในฐานะฟาโรห์
บางที ธัทโมเซที่ 3 อาจทรงกริ้วเรื่องนี้ ซึ่งอาจเป็นพระองค์ก็ได้ที่ลบภาพออกหรืออาจเป็นได้ว่ามีคนอื่นต้องการทำให้แฮทเชปซุตเสียเกียรติเพราะพระนางเป็นฟาโรห์ที่แย่มาก แต่หลักฐานที่บ่งชี้ว่าทรงเก่งทีเดียว พระนางทำหน้าที่ได้อย่างมีความสามารถเป็นนักก่อสร้างชั้นเยี่ยมวิหารสุสานเจเซ เจเซรู (Djeser Djeseru) ของพระองค์ ทรงเป็นสุดยอดสถาปัตยกรรมของยุคทุกวันนี้ เศรษฐกิจของอียิปต์โดยค้าขายประสบความสำเร็จมากกับดินแดนที่อยู่ไกลโพ้น ทรงมีสายสัมพันธ์แน่นแฟ้นด้านศาสนา ทรงอ้างว่าเป็นธิดาของอามุนเทพประจำแคว้น และทรงเป็นทหารที่เก่งกาจปราบชาวนูเบียได้ ทรงอ้างว่าออกรบเคียงบ่าเคียงไหล่ทหาร
แต่เราต้องระวังสักนิดในด้านความสำเร็จด้านการงานของแฮทเชปซุตเพราะทรงเขียนหลักฐานส่วนใหญ่เอง เล่าเรื่องตัวเองเป็นภาพและเขียนเล่าบนผนังวิหารสุสานของพระองค์และโบสถ์แดงที่ทรงสร้างให้อามุน ใครกันที่ก่อเหตุทำลายความทรงจำเรื่องแฮตเชปซุตคนที่น่าสงสัยที่สุดคือลูกเลี้ยงผู้ที่เป็นหลานและผู้ร่วมปกครอง ธัทโมเซที่ 3 ทำเพราะโกรธที่นางแย่งบัลลังก์หรือไม่? ไม่น่าจะใช่เพราะการทำลายเกิดขึ้นหลังแฮทเชปซุตสิ้นพระชนม์แล้ว 20 ปี นั่นนานจนเกินกว่าจะผูกพยาบาทแล้วลงมือทำลาย ธัทโมเซที่3 อาจทำให้รัชกาลของพระองค์ดูแข็งแกร่งแต่เป็นไปได้มากว่าพระองค์หรือคนอื่นลบภาพออกเพื่อคนจะได้ลืมว่ามีสตรีเคยนั่งบัลลังก์อียิปต์ เพศของฟาโรห์ที่ต่างจากปกติเป็นภัยต่อมาอาท (Maat) และต้องลบให้เลือนหายไปจากประวัติศาสตร์
โชคดีที่การลบเลือนในสมัยโบราณทำได้ไม่หมดจดจึงยังมีหลักฐานหลงเหลือมากพอที่จะให้เราได้ประติดประต่อว่าเกิดอะไรขึ้นและเล่าเรื่องของสตรีที่มีอำนาจผู้นี้สืบต่อไปได้
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น